Przejdź do zawartości

Salvator Rosa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Salvator Rosa
Ilustracja
Autoportret, 1640
Data i miejsce urodzenia

20 czerwca lub 21 lipca 1615
w Neapolu

Data i miejsce śmierci

15 marca 1673
w Rzymie

Salvator Rosa (ur. 20 czerwca[1] lub 21 lipca[2] 1615 w Neapolu, zm. 15 marca 1673 w Rzymie) – włoski malarz, rytownik, poeta, satyryk i kompozytor barokowy.

Studiował w Neapolu, gdzie znalazł się pod wpływem hiszpańskiego realisty Jusepe de Ribery. Działał także w Rzymie i Florencji, ciesząc się patronatem kardynała Carlo de’ Medici. Znany jest głównie jako autor scen rodzajowych z pustelnikami i włóczęgami na tle dzikich, romantycznych krajobrazów, malował sceny batalistyczne i marynistyczne, poruszał też tematykę wanitywną. Był zdolnym grawerem i rysownikiem, na jego twórczość plastyczną wpływ mieli caravaggioniści włoscy.

Salvator Rosa był również autorem kilku tomów zjadliwych satyr[3], a ponieważ zwykle pisał o ludziach znanych i możnych, jego twórczość przysporzyła mu wielu wrogów; m.in. skrytykował znanego architekta i rzeźbiarza Giovanniego Lorenzo Berniniego, który poprzysiągł mu zemstę. Artysta krytykował głównie ludzkie ułomności, takie jak rozrzutność, pychę oraz nikczemne obyczaje królów i możnowładców.

Rosa uważany jest za prekursora romantyzmu w malarstwie, przez stulecia przylgnęła do niego opinia buntownika i rewolucjonisty. Jego życie i twórczość były inspiracją dla innych artystów m.in. Ernst Theodor Amadeus Hoffmann w 1819 poświęcił mu nowelę Signor Formica, a Antônio Carlos Gomes w 1874 napisał na jego temat operę Salvator Rosa. W 1846 Cesare Pugni skomponował muzykę do baletu Catarina or La Fille du Bandit; libretto oparto na niepewnym i niepotwierdzonym incydencie z młodości Rosy, który miał wówczas zadawać się z bandytami. W 1939 powstał włoski film kostiumowy Przygoda Salvatora Rosy w reżyserii Alessandro Blasettiego[4].

Również polscy artyści znali twórczość Salvatora Rosy, m.in. Cyprian Kamil Norwid w wierszu Spółcześni pisał Poeta-malarz-sztycharz-Rewolucjonista, Salwator Rosa!...[5], a Czesław Miłosz poświęcił mu wiersz O! Salvator Rosa (1615-1673), Pejzaż z postaciami[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Salvator Rosa, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-10-05] (ang.).
  2. Salvator Rosa | Encyclopedia.com [online], www.encyclopedia.com [dostęp 2022-01-21].
  3. Satyry w books.google.com
  4. Informacja w filmweb.pl
  5. Cyprian Kamil Norwid: Spółcześni w pl.wikisource.org
  6. Czesław Miłosz: Wiersze.. Kraków: „Znak”, 2009. ISBN 978-83-240-0888-9.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]